Gani MEHMETAJ
Qindra varre u mbuluan nga themelet e xhamisë së re, eshtra shqiptarësh u hodhën jashtë varreve, qentë ulërinin rreth gjymtyrëve njerëzish të fërfëlluar nëpër lagje, banorët i mbërthente tmerri nga ulërimat e natës, tmerri i mbërthente edhe ditën, islamikët e babëzitur ua prishën paqen shekullore të vdekurve, ua prishën qetësinë edhe të gjallëve.
Varret u përdhosën nga Bashkësia Islame e Pejës që e kërkoi lejen e ndërtimit, Komuna dha leje për përdhosjen e varreve të vjetra dhe ndërtimin e xhamisë së re, shoqata islamike në Tiranë e financoi këtë xhami, zyrtarët e shtetit dardan angazhuan policinë t’i qetësonte banorët, që protestonin.
Xhamia e re u ndërtua në periferi të Pejës, kundër vullnetit të shqiptarëve vendës, pa e përfillur planin urbanistik të lagjes. Banorët nuk e deshën xhaminë-kazermë të ISSI-t , sikur thoshin ata. Varret e përdhosura ishin të shqiptarëve, që i masakroi ushtria turke në tërheqje me 1912, të tjerët i pushkatoi ushtria serbo-malazezë me 1912 dhe 1918.
Sikur të ishin varre serbësh do të alarmohej Bashkimi Evropian e OKB-ja, do të ndërhynte KFOR-i, por me përdhosjen e varreve shqiptare nga shqiptarët, e kishte më vështirë të ndërhynte KFOR-i e EULEX-i, megjithëse duhej të ndërhynin, sepse ne shtet e pushtet nuk kemi, policinë tonë ato ditë e vunë në shërbim të islamikëve.
Xhamia e re shkëlqen me ngjyrat e forta orientale jevgjish, beduinët ia dhanë vulën e tyre shkretinore, banorët e periferisë së Pejës druajnë se mallkimi i varreve të përdhosura do t’i zë ata, do t’i zë zyrtarët që lejuan prishjen e varreve e hedhjen e eshtrave në rrugë, mallkimi do ta ndjek bashkësinë e myslimanëve e shoqatën që e financoi.
Xhami të zorit janë edhe qindra në Dardani me vulë shkretinore.
“Mos qofsha në lëkurën e tyre, mallkimi do t’ua zë edhe trashëgimtarët. Por, as ne nuk do të kemi paqe me Zotin e me robin, po nuk e hoqëm xhaminë nga vendi i shenjtë i varreve, ku duhet të ndërtohet përkujtimorja për shqiptarët e masakruar nga serbët e turqit”, me tha një banor i kësaj lagje këto ditë vere, ndërsa largohej i pikëllua: të parët e tij këtu ia masakroi Serbia, ndërsa shqiptarët pas 100 vjetësh ua hodhën eshtrat qenve.
Faltorja e ndërtuar mbi varre është mallkim, kanë thënë pleqtë tanë.
